کیست کلیه

کیست کلیه چیست؟

کیست کلیه حاصل تجمع آبکی در حفره ای پوشیده از اپیتلیوم در کلیه است. بیماری کیست کلیه در هر دو جنس مرد و زن دیده میشود و شیوع آن در زن و مرد یکسان است. در افراد بالای 50 سال از هر 2 نفر یک نفر به کیست کلیه دچار میشود. در نتیجه بیماری بسیار شایعی محسوب میشود. این کیست های کلیه یا کیست کورتیکال یا قشری میباشند که از کورتکس کلیه منشا میگیرند و یا کیست پاراپلویک هستند که ممکن است به سیستم جمع کننده ادرار کلیه فشار وارد کنند.

علائم کیست کلیه چیست؟

بیشترین علامت این بیماری بی علامتی میباشد. به این معنی که بیماران هیچ علامتی و دردی ندارند و در بررسی های سونوگرافی به صورت اتفاقی متوجه کیست کلیه خود میشوند. به دنبال کشف اتفاقی این کیستها بیماران معمولا با نگرانی سعی میکنند به بهترین اورولوژیست در شهر خود مراجعه میکنند. در بیمارانی که کیستهای خیلی بزرگ دارند ممکن است بیمار دردهای مبهمی در پهلوی خود احساس کند. همینطور در کیست پاراپلویک ممکن است کیست راه خروجی کلیه را تنگ نماید و باعث ورم کلیه و دردهای گاهگاهی پهلو شود.

باید اورولوژیست به بیمار تذکر دهد که علایم دیگر را به این کیستها ربط ندهد و باعث عدم مراجعه بیمار شود. در زیر مثال هایی را ذکر میکنیم:

• وجود خون در ادرار ربطی به کیست کلیه ندارد و از علائم بیماری تنگی مجرای ادرار است.
• علایم ادراری مثل سوزش و تکرر ادرار مطلقا ربطی به کیست کلیه بیمار ندارد و از علائم بیماری سوزش ادرار است.
• همینطور علایمی مثل کاهش وزن و شب ادراری هم به کیست کلیه مربوط نیست و معمولا به دلیل بیماری بی اختیاری ادرار رخ می دهد.

علت اصلی ابتلا به بیماری کیست کلیه

علت ایجاد این کیستها هنوز به درستی شناخته شده نمیباشد. اما همانطور که قبلا گفته شد با بالا رفتن سن شیوع آن بیشتر میشود. همچنین در بیماران با سابقه فشارخون شایعتر است. در بیماران با نارسایی کلیه هم بعد از 3 سال از شروع دیالیز به تدریج این کیستها بروز میکنند و افزایش میابند. در مواردی به صورت ژنتیکی و ارثی بیمار دچار کیستهای متعدد در هر دو کلیه و حتی کبد و پانکراس خود میشود و اصطلاحا این بیماری کلیه پلی کیستیک نامیده میشود.

روش تشخیص کیست کلیه

در معاینه بالینی این بیماران معمولا یافته خاصی پیدا نمیشود. به این معنی که کیستها معمولا از روی شکم قابل لمس نیستند. فقط ممکن است در معاینات فشارخون بالای بیمار کشف شود. اما در بیماران با کلیه پلی کیستیک ارثی قضیه متفاوت است و ممکن است کلیه ها به قدری بزرگ و پر از کیست باشند که از روی شکم هم کلیه لمس شود و حجم زیادی از شکم را کلیه ها اشغال کرده باشد.

روش تشخیص کیست کلیه

برای تشخیص این کیستها کافیست برای بیمار سونوگرافی انجام شود. در سونوگرافی کلیه ها به راحتی کیستها قابل تشخیصند. با دستگاههای جدید سونوگرافی کوچکترین کیستها هم تا حدود 5 میلیمتر قابل تشخیص و مشاهده اند. دیگر روش تشخیصی برای کیست کلیه انجام سی تی اسکن میباشد.

یک اورولوژیست خوب معمولا برای تشخیص قطعی یک کیست و اینکه خوشخیم یا بدخیم است سی تی اسکن درخواست میکند. برای افتراق خوشخیمی از بدخیمی باید سی تی اسکن با تزریق ماده حاجب انجام گیرد. ناگفته نماند که کیستها ممکن است در موارد نادری بدخیم هم باشند. افتراق و تشخیص دقیق آن به وسیله سی تی اسکن میباشد.

درجه بندی کیستهای کلیه برای بدخیمی بوسنیاک نام دارد و کیستهای با بوسنیاک درجه 1 کاملا خوشخیم میباشند و نیاز به هیچ اقدام تشخیصی و درمانی بیشتری ندارند. حتی این بیماران نیاز به تکرار سونوگرافی کلیه ها در سالهای بعد هم ندارند. اما کیستهای با درجه بوسنیاک 3 و 4 خطر بالایی برای بدخیمی دارند و حتما باید به روش جراحی توسط متخصص اورولوژی خوب برداشته و خارج شوند.

روش درمان کیست کلیه

درمان کیستهای کلیه معمولا فقط تحت نظر گرفتن است. البته منظور کیستهای بوسنیاک 1 است. به این معنی که وقتی بیماری که با کیست ساده کلیه به اورولوژیست مراجعه میکند و درد پهلو هم ندارد نیاز به هیچ درمانی ندارد. دقت داشته باشیم که هیچ درمان دارویی هم برای کیست وجود ندارد. مگر بیمارانی که کیستهای بسیار بزرگ مثلا حدود 15 تا 20 سانتیمتر و درد پهلو دارند.

این بیماران معمولا با روش لاپاروسکوپی به راحتی درمان میشوند و این روش معمولا عود هم ندارد و کیست به طور کامل ریشه کن میشود. کیستهای با خطر بدخیمی هم بسته به تشخیص اورولوژیست نیاز به جراحی دارند. اکثر این کیستها هم به روش لاپاروسکوپی قابل درمان میباشند و امروزه کمتر بیمار نیاز به جراحی باز پیدا میکند.

نکته مهم و قابل توجه در درمان کیست کلیه این است که تخلیه با سوزن در این بیماران سودی ندارد و به سرعت کیست بیمار مجدد عود کرده و پر میشود. در نتیجه تخلیه سوزنی کیست برای درمان توصیه نمیشود.

آیا کیست کلیه خطرناک است؟

در پایان لازم دانستیم تا نکته حایز اهمیت دیگری را از زبان بهترین متخصص اورولوژی تهران ذکر کنیم: اینکه متاسفانه در بیماران با کلیه پلی کیستیک هیچ درمان جراحی و دارویی وجود ندارد و فقط باید صبر کرد تا اگر کلیه بیمار نارسا شد، اقدام به تخلیه آن و سپس پیوند کلیه کرد. تخلیه این کیستها با توجه به متعدد بودن و بی فایده بودن این کار توصیه نمیشود.