واریکوسل

بیماری واریکوسل چیست و عوامل بروز آن کدامند؟

واریکوسل بیماری شایعی در مردان جوان میباشد. همچنین این بیماری در نوجوانان هم دیده میشود. شیوع نسبی واریکوسل در جامعه حدود 15 درصد است. در 90 درصد موارد بیضه چپ درگیر میشود. در مابقی موارد درگیری هر دو بیضه دیده میشود و فقط 1 درصد موارد بیضه راست به تنهایی درگیر میشود.

این بیماری در حقیقت واریس سیاهرگهای بیضه است. در واریسها خون به جای حرکت به سمت قلب دچار برگشت به سمت ببیضه میشود و این برگشت غیرطبیعی منجر به گشاد شدن ورید و بدتر شدن بیماری و درد در ناحیه بیضه میشود. این برگشت خون به بیضه در واریکوسل منجر به گرم شدن غیرطبیعی بیضه میشود و به دنبال آن تولید اسپرم مختل میشود و در موارد شدید و طول کشیده باعث تحلیل رفتن بیضه و ناباروری میشود.

علت ایجاد بیماری تخریب دریچه های لانه کبوتری سیاهرگهای بیضه میباشد. این دریچه ها به شکل دریچه های یک طرفه ای عمل میکنند که نمیگذارند خون در جهت عکس حرکت کند. با تخریب این دریچه ها خون به سمت بیضه برگشت میکند و منجر به آسیب بیضه میشود. اما علت خراب شدن این دریچه ها در بعضی افراد و ایجاد واریکوسل ناشناخته است. انجام فعالیتهای سنگین و یا ورزشهای سنگین علت بروز بیماری نمیباشد ولی منجر به تشدید بیماری در فردی که واریکوسل را دارد خواهد شد.

مطلب مرتبط: چقدر از ابتلا به زگیل تناسلی بترسیم؟ و بهترین درمان زگیل تناسلی چیست؟

علائم بیماری واریکوسل

در بسیاری موارد واریکوسل هیچ علامت بالینی واضحی ندارد. در نتیجه بیمار ممکن است سالها دچار آن باشد ولی خبر نداشته باشد. همین موضوع باعث میشود بعضی بیماران در مراحل شدید بیماری و ناباروری به اورولوژیست مراجعه کنند و تشخیص داده شوند.

باید به تمام نوجوانان و جوانان آموزش معاینه بیضه داده شود تا در محیط گرمی مثل حمام که بیضه قابل لمستر و مشخصتر است همیشه خود را معاینه کنند. باید آموزش داده شود که اگر بر روی طناب بیضه و بالای جسم اصلی بیضه یک کلافه عروقی شبیه کیسه پر از کرم لمس شد حتما به بهترین اورولوژیست مراجعه کنند.

در موارد دیگر بیماران با درد بیضه مراجعه میکنند. این درد دردی مبهم بر روی کیسه بیضه و کشاله ران میباشد. درد بیمار با سرپا ایستادن و فعالیت و ورزش تشدید میشود و با دراز کشیدن و استراحت برطرف میشود. دقت کنیم که در واریکوسل سایز بیضه بزرگ نمیشود و بزرگی بیضه معمولا هیدروسل یا تومور بیضه میباشد. در واریکوسل به مرور سایز بیضه کوچک میشود و گاهی کاملا تحلیل میرود. خیلی از بیماران هم بدنبال ناباروری مراجعه میکنند و در معاینه واریکوسل تشخیص داده میشود.

روش تشخیص واریکوسل

چگونگی تشخیص واریکوسل

تشخیص واریکوسل در معاینه توسط اولوژیست قطعی میشود. بهترین ابزار تشخیصی واریکوسل همین معاینه بالینی توسط یک اورولوژیست خوب است. واریکوسل بر اساس معاینه بالینی به 3 درجه تقسیم میشود. خفیف ترین آن گرید 1 است که فقط با زور زدن بیمار سیاهرگهای بیضه لمس میشوند. گرید 2 بیماری به این صورت است که بدون زور زدن هم سیاهرگهای بیضه توسط اورولوژیست در معاینه لمس میشوند. گرید 3 که شدیدترین حالت بیماری است در معاینه بدون لمس هم سیاهرگهای واریسی بیضه با چشم دیده میشوند.

در مواردی که تشخیص قطعی با معاینه ممکن نیست و یا برای تایید تشخیص میتوان سونوگرافی از بیضه انجام داد. طبق تعریق قدیمی سونوگرافیک واریکوسل اگر قطر سیاهرگها بیش از 3 میلیمتر باشند تشخیص واریکوسل قطعی میشود. در سونوگرافی کالر داپلر که به سونوگرافی رنگی معروف است دقیقا میتوان برگشت خون را مشاهده کرد. ولی باز هم متذکر میشوم که برای تشخیص لزومی برای سونوگرافی وجود ندارد. در این بیماران معمولا اسپرموگرام یعنی آنالیز مایع منی هم باید انجام شود تا اثر واریکوسل بر عملکرد بیضه بهتر مشخص شود.

روش درمان واریکوسل

درمان واریکوسل فقط با جراحی امکانپذیر است. هیچ درمان دارویی برای آن وجود ندارد. انواع روشهای جراحی برای واریکوسل تعریف شده است. بهترین روش طبق منابع علمی تاکنون روش میکروسکوپی میباشد. در این روش برشی در کشاله ران و بالاتر داده میشود که اندازه برش حدود 2 تا 3 سانتیمتر است و سیاهرگهای بیضه زیر میکروسکوپ از سرخرگها جدا میشوند و قطع و بسته میشوند.

دیگر روش جراحی لاپاروسکوپی میباشد. در روش لاپاروسکوپی بدون ایجاد برش جراحی و از سوراخهای به اندازه 1 و نیم سانتیمتر جراحی انجام میشود. روش معمول جراحی هم روش سنتی است که بدون میکروسکوپ انجام میشود و همان برش 2 یا 3 سانتیمتری دارد. در حال حاضر بیشترین روشی که انجام میشود همین روش سنتی است.

در مطالعات موفقیت این روش هم نزدیک به روش میکروسکوپی است. من جمله در مقاله ای که توسط دکتر مجتبی عاملی اورولوژیست تهران نوشته و در مجله در ایتالیا در سال 2017 چاپ شد ، موفقیت روش سنتی اگر به درستی انجام شود به اندازه میکروسکوپی خواهد بود.

جراحی معمولا به صورت سرپایی و در مدت زمان کمتر از نیم ساعت انجام میشود. معمولا نیاز به بستری بعد جراحی نیست. چند ساعت پس از به هوش آمدن بیمار میتواند به خانه برود. جراحی معمولا عارضه خاصی ندارد و همان عوارضی که هر جراحی معمول میتواند داشته باشد این جراحی هم ممکن است داشته باشد مثل خونریزی یا عفونت محل عمل. معمولا 3 ماه پس از جراحی اسپرموگرام تکرار میشود و معمولا در این زمان اسپرم طبیعی میشود.

از دیگر بیماری های جنسی می توان به ناتوانی جنسی اشاره کرد که در یک مقاله به صورت کامل به آن پرداخته ایم و علائم، روش رمان مشکلاتی مثل اختلال نعوذ و کاهش میل جنسی را بیان کرده ایم.