کلیه
کلیه
آشنایی با سیستم کلیه و مجاری ادراری
سیستم کلیه و مجاری ادراری شامل کلیه ها، حالبها، مثانه و پشابراه است. ادرار توسط کلیه تشکیل شده و در سایر بخش های این سیستم جریان یافته و نهایتا از بدن خارج می گردد. بنابراین وظیفه اصلی آن تصفیه کردن خون از مواد زائد است.
اختلال عملکرد کلیه ها و دستگاه ادراری تحتانی شایع می باشد و ممکن است در هر سنی و با هر شدتی رخ دهد. بررسی عملکرد بخش های فوقانی و تحتانی دستگاه ادراری قسمتی از هر معاینه ی وضعیت سلامت می باشد.
عملکردهای کلیه
در زیر به برخی از عملکردهای کلیه اشاره میکنیم:
- تشکیل ادرار
- دفع مواد زاید
- تنظیم الکترولیتها
- تنظیم تعادل اسید – باز
- کنترل تعادل آب
- کنترل فشار خون
- کلیرانس کلیوی
- تنظیم تولید گلبول های قرمز خون
- سنتز ویتامین D به شکل فعال
- ترشح پروستاگلاندینها
کلیه سمت راست به علت وجود کبد در این سمت، کمی پائین تر از کلیه سمت چپ قرار گرفته است. کلیه ها از خارج توسط دنده ها، عضلات شکم و پشت و از داخل توسط بافت چربی که دورتادور کلیه را احاطه کرده، از هرگونه ضربه ای کاملا حفاظت می گردند.
همچنین کلیه ها و بافت چربی اطراف آنها، از دیواره شکم، توسط فشیای کلیه که از جنس بافت پیوندی است، آویزان می شوند. بافت فیبروزی پیوندی و عروق خونی و عروق لنفاوی اطراف هر کلیه کپسول کلیه نامیده میشود.
کل خون بدن تقریبا حدودا 12 بار در ساعت از کلیه ها عبور میکند.
تشکیل ادرار
تقریبأ ۶۰٪ وزن بدن انسان را در حالت طبیعی، آب تشکیل میدهد. تعادل آب توسط کلیه ها تنظیم می گردد و در نتیجه ادرار، تشکیل می شود.
شایان ذکر است بیماری های مختلفی بخش مجاری ادراری را تهدید می کند که از جمله آن می توان به تنگی مجرای ادرار ، بی اختیاری ادرار و سوزش ادرار اشاره کرد. این بیماری ها توسط متخصص اورولوژی خوب تشخیص داده شده و درمان می شود.
ترشح مواد زاید
کلیه به عنوان یک ارگان اساسی دفعی در بدن عمل می کند، اصلی ترین مواد زاید دفعی حاصل از متابولیسم پروتئینها، اوره نام دارد که به حدود ۲۵ تا ۳۰ گرم از این ماده روزانه در بدن تولید و ترشح می گردد. تمامی این مقدار اوره از طریق ادرار دفع می شود. مواد زاید ناشی از متابولیسم بدن که از طریق ادرار دفع می شوند عبارتند از: کراتینین، فسفاتها و سولفاتها. اسیداوریک که فرآورده ی زاید متابولیسم پورین است، در ادرار تخلیه می شود. کلیه ها به عنوان مکانیسم اولیه ی دفع داروهای متابولیزه عمل می کنند.
نشانه های شایع
اختلال در عملکرد کلیه منجر به مجموعه ای از این نشانه ها در کل بدن می شود، درد، تغییر در نوع ادرار و نشانه های گوارشی از جمله بیماریهای دستگاه ادراری می باشند. اگر بخواهیم به طور دقیقتر به برخی از بیماری های کلیوی اشاره کنیم، می بایست کیست کلیه ، تومور کلیه ، سنگ کلیه ، عفونت کلیه و خروج دبل جی را نام ببریم.
تست های عملکرد کلیه (RFT)
تست های عملکرد کلیه برای ارزیابی بیماری های شدید کلیوی و همچنین وضعیت عملکرد کلیه بیمار مورد استفاده قرار می گیرد. بعلاوه اینگونه آزمایشات، اطلاعاتی در مورد کارآیی کلیه در عملکردهای دفعی را در اختیار اورولوژیست قرار میدهد.
در این بخش مطالب مفیدی توسط دکتر مجتبی عاملی اورولوژیست تهران نوشته شده است و در این مطالب علائم، روش تشخیص و راه های درمان انواع بیماری های کلیوی بیان شده است.
